MESAFELİ SÖZLEŞMELER YÖNETMELİĞİ’NE GETİRİLEN YENİLİKLER
Elektronik ticaret uygulamasında son dönemde doğan ihtiyaçlar ve gündeme gelen sıkıntıların çözümü gereği dolayısıyla, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 7 Temmuz 2022 tarihli 31889 sayılı Resmi Gazete ile yayınlanan “Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile değiştirilmiştir. Akabinde, 23 Ağustos 2022 tarihli 31932 sayılı Resmi Gazete ile “Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayınlanmış, başta aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri olmak üzere işleyişe ilişkin birçok yenilik tanıtılmıştır.
A) Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği (“Yönetmelik”) Kapsamı Dışında Kalan Sözleşmeler: Kısa mesaj aracılığıyla kurulan ve eş zamanlı olarak tamamen ifa edilen abonelik içermeyen katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri, ile 23/6/1983 tarihli ve 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu kapsamındaki bağışlar ve kamu kurumlarınca sunulan katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri, Yönetmelik kapsamı dışında tutulmuştur.
B) Tanımlar: “Aracı Hizmet Sağlayıcı”, daha önce Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve Elektronik Ticarette Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik’te yer almakla birlikte, Yönetmelik’te ilk defa tanımlanmıştır. “Platform” da tanımlar arasına ilave edilmiştir.
C) Ön Bilgilendirme Yükümlülüğü: Genel olarak, satıcı ve sağlayıcı için getirilen ön bilgilendirme yükümlülüğü, belirli durumlarda “aracı hizmet sağlayıcı” için de getirilmiş, kapsamında değişikliğe gidilmiştir.
(i) Tüketici’nin, mesafeli sözleşmenin kurulmasından ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce, bilgilendirilmesi gereken aşağıdaki hususlara “aracı hizmet sağlayıcı” ya ilişkin bilgiler de eklenmiştir:
- Satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcının adı veya unvanı, MERSİS numarası veya vergi kimlik numarası,
- Tüketicinin satıcı veya sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı ile hızlı bir şekilde irtibat kurmasına imkan veren açık adres, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile varsa satıcı veya sağlayıcının adına ya da hesabına hareket edenin kimliği ve adresi,
- Satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcının tüketicinin şikayetlerini iletmesi için yukarıdaki bende belirtilenden farklı iletişim bilgileri var ise, bunlara ilişkin bilgi,
- Ödeme, ticari reklam ve tanıtımlarında taahhüt edilen süre ile uyumlu teslim veya ifa süresi, teslimat ve ifaya ilişkin diğer bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri.
(ii) Tüketiciye ön bilgilendirme yapıldığına dair ispat yükü kapsamına satıcı ve sağlayıcının yanı sıra aracı hizmet sağlayıcı da alınmıştır.
(iii) Mesafeli sözleşmenin platform üzerinden kurulması halinde aracı hizmet sağlayıcı ön bilgilendirmenin yapılmasından satıcı veya sağlayıcı ile müteselsilen sorumlu tutulmuştur. Veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, ön bilgilendirme kapsamındaki zorunlu hususlardaki eksikliklerden ve verilerin doğruluğundan aracı hizmet sağlayıcı sorumlu tutulmuştur.
(iv) Ön Bilgilerin Teyidi: Tüketicinin ön bilgileri edindiğini kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak teyit etmesi yükümlülüğü sadece satıcı ve sağlayıcı da değil, aynı zamanda aracı hizmet sağlayıcıdadır.
(v) Tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketicinin açık ve anlaşılır şekilde bilgilendirilmesi zorunludur. Aksi taktirde, tüketici siparişi ile bağlı değildir. Bu yükümlülük, sadece satıcı veya sağlayıcı için değil aynı zamanda “aracı hizmet sağlayıcı” için de söz konusudur.
(vi) Hem aracı hizmet sağlayıcı hem de satıcı ve hizmet sağlayıcı, ön bilgilendirme yükümlülüğü kapsamında, cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulünün yanı sıra satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgileri bildirmek zorundadır.
D) Cayma Hakkının Kullanılması, İade Süreleri, İadenin Yapılması:
(i) Satıcı veya sağlayıcının yanı sıra, aracı hizmet sağlayıcı da, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlü hale gelmiştir.
(ii) Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile yöneltileceği muhataplara satıcı ve sağlayıcının yanı sıra “aracı hizmet sağlayıcı” da eklenmiştir.
(iii) Aracı hizmet sağlayıcı, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmeler söz konusu ise, tüketicinin yönetmelik ekinde yer alan formu doldurabilmesi veya cayma beyanını gönderebilmesi için platform üzerinde gerekli sistemi kurmak ve tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendisine ve satıcı veya sağlayıcıya ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal iletmek zorundadır.
(iv) Tüketicinin cayma hakkını kullanması halinde, Satıcı’nın tahsil edilen tüm ödemeleri (teslim masrafları da dahil olmak üzere) iadesi için öngörülmüş olan “on dört günlük” sürenin başlangıcı tarihi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
- Cayma hakkına konu malın, iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıya teslim edilmesi halinde, taşıyıcıya teslim edildiği tarihte,
- Malın iade için ön bilgilendirmede belirtilenden başka bir taşıyıcıya teslim edilmesi halinde, malın satıcıya ulaştığı tarihte,
- Tüketicinin cayma hakkını malın tesliminden sonra kullanması halinde, cayma hakkına ilişkin bildirimin satıcıya veya aracı hizmet sağlayıcıya (satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde) ulaştığı tarihte,
- Hizmetin ifasına ilişkin sözleşmelerde, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin sağlayıcıya veya aracı hizmet sağlayıcıya (satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde) ulaştığı tarihte.
- Tüketicinin, cayma bildirimi göndermesi durumunda, malı satıcıya veya sağlayıcıya iade süresi “on günden”, “on dört” güne çıkarılmıştır. Bu süre, tüketicinin cayma hakkını kullanıldığına ilişkin bildirimi yönelttiği tarihten başlamaktadır. Ayrıca, yeni düzenleme olarak, tüketicinin, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir.
- Platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, teslim sonrası bedelin satıcıya aktarıldığı durum hariç olmak üzere bu fıkrada belirtilen ödemelerin tüketiciye iade edilmesinden satıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur.
(v) Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin kendisine ulaşan bildirimi aracı hizmet sağlayıcıya derhal ulaştırmakla yükümlüdür.
(vi) Ödemenin nasıl yapılacağı düzenlenmiştir: Tüketici tarafından cayma hakkının kullanılması halinde, satıcı ve sağlayıcının, tahsil edilen tüm ödemeyi, tek seferde tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden ve tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun şekilde yapma zorunluluğu getirilmiştir. Ödemenin kredi kartı ile yapılmış olması durumunda, 23/2/2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamındaki kart çıkaran kuruluşlar; satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart hamilinin kullanılabilir limitine tek seferde ilave etmekle yükümlüdür.
(vii) Ödemenin iadesinde, teslim masraflarının iadesine istisna getirilmiş, tüketicinin ön bilgilendirilmesinde kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde, tüketici teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlü olacağı esası öngörülmüştür. Ancak, tüketiciye teslim edilen malın kanunda öngörüldüğü şekilde ayıplı olması durumunda tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamayacaktır. Fakat, ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcının, tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlüdür. Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde ise bu bilgilere, ön bilgilendirmede yer verilmemesi ya da belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanıyorsa söz konusu masraf ve yükümlülükler aracı hizmet sağlayıcı tarafından karşılanmak zorundadır.
(viii) Cayma Hakkının istisnaları: Cayma hakkının istisnaları genişletilmiştir. İlave olarak tüketici aşağıdaki sözleşmelerde cayma hakkını kullanılamaz:
- 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler,
- Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler,
- Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler,
- Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler.
E) Aracı Hizmet Sağlayıcının Diğer Yükümlülükleri: Yönetmelik tahtında, aracı hizmet sağlayıcılar için, Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik’te öngörülen yükümlülüklerine ilave yükümlülükler getirilmiştir. Yukarıda özetlediğimiz esasların yanı sıra, aracı hizmet sağlayıcı:
(i) Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca tüketicilerin aşağıda belirtilen hususlara ilişkin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak, kesintisiz olarak açık tutmak ve derhal satıcıya veya sağlayıcıya derhal iletmek zorundadır:
- Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirim.
- Sözleşmenin feshine dair bildirim.
- Bedel iadesi talebi.
- Tüketicilerin satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların talebi.
- Teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetler.
(ii) Aracı Hizmet Sağlayıcı, yukarıda bahsi geçen talep ve bildirimleri derhal satıcıya ve sağlayıcıya iletmek zorundadır.
(iii) Veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, ön bilgilendirmede bulunması gereken hususlardaki eksikliklerden aracı hizmet sağlayıcı sorumludur.
(iv) Tüketicinin, satıcı ve sağlayıcı ile olan işlemlerinin kayıtlarının tutulmasından ve istenmesi halinde sunulmasından “üç yıl” süre ile sorumludur. Bu süre Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik’te on yıl olarak belirlenmiştir.
(v) Aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın düzenlediği kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlara ilişkin olarak aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanmamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi hallerinden sorumludur.
(vi) Platform üzerinden mesafeli sözleşmelerde yan sözleşmeye aracılık edilmesi halinde, bu bildirimin yapılmasından aracı hizmet sağlayıcı da sorumludur.
(vii) Satıcı veya sağlayıcı ile yaptığı aracılık hizmetine ilişkin sözleşmeye aykırı uygulamaları nedeniyle satıcı ve sağlayıcının Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a ve Yönetmelik hükümlerine aykırı davranmasına sebep olması halinde, bu durumdan etkilenen bütün tüketici işlemlerinden tek başına sorumlu tutulmuştur.
(viii) Satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin platform üzerinden yapılan reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen bilgiler ile ön bilgilendirmede bulunması zorunlu hususların uyumlu olmasından ve ispatından, satıcı veya sağlayıcının yanı sıra aracı hizmet sağlayıcı da sorumlu tutulmuştur.
(F) Sözleşmenin İfası ve Teslimat:
(i) Daha önceki düzenlemede, satıcı veya sağlayıcının ifa ve teslim yükümlülüğünün süresi en fazla otuz gün olarak belirlenmişti. Yeni düzenleme ile buna istisna getirilmiş, tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler bu süreden istisna tutulmuştur.
(ii) Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkansızlaştığı hallerde, satıcı veya sağlayıcının yanı sıra, satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcıya da tüketiciye bildirim yükümlülüğü ve ayrıca, varsa teslimat masrafları da dâhil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç “on dört gün” içinde iade etme zorunluluğu getirilmiştir. Malın stokta bulunmaması durumu, mal ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaşması olarak kabul edilmemektedir.
(iii) Tüketicinin açık onayı alınmadan ilave ödeme yükümlülüğü doğuran seçeneklerin kendiliğinden seçili olarak sunulmuş olmasından dolayı tüketici bir ödemede bulunmuş ise, satıcı veya sağlayıcı bu ödemelerin iadesini halihazırda derhal yapmak zorundaydı. Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı da bu iadeden sorumlu tutulmuştur.
(G) Yürürlük Tarihi: Aşağıda belirtilen maddeler hariç Yönetmelik’in değiştirilen tüm maddeleri 1 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Yönetmelik’in değiştirilen, yeni eklenen aşağıdaki maddeleri ise 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
(i) Madde 5, fıkra 1, (g): “Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü, satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgiler.”;
(ii) Madde 12 fıkra 1, 2, 3, 4, 5, 6: “Satıcının ve Sağlayıcının Yükümlülükleri”;
(iii) Madde 12/A, fıkra 7, (b): “Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri”;
(iv) Madde 13, fıkra 1’de yer alan “on günlük” sürenin “on dört güne” çıkarılmasını düzenleyen hüküm;
(v) Madde 13, fıkra 3: “Tüketici, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlüdür. Ancak, tüketiciye teslim edilen malın Kanunun 8 inci maddesi kapsamında ayıplı olması durumunda tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz. Tüketicinin talep etmesi halinde iade masrafı, kendisine iade edilecek mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarından mahsup edilebilir.”
(vi) Madde 15, fıkra 1, (ı), (i),(j), (k): “Cayma Hakkının istisnaları kapsamına eklenen sözleşmeler”.
“Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/08/20220823-2.htm